کجای قلب خود پنهان کنم آشفتهحالی را
تو بهتر میشناسی، بهتر از من اینحوالی را
بیتی است سروده لیلا حسیننیا از مجموعه شعر «مرگسالی» که به تازگی انتشارات سوره مهر آن را منتشر کرده است. به بهانه انتشار آن گفتوگویی با شاعر خوشذوق داشتهایم.
خودتان را معرفی و مختصری از فعالیتهای حرفهای خود را بیان کنید.
من لیلا حسیننیا هستم، متولد سال ۱۳۷۱ در شهر تبریز. از دوران کودکی به واسطه علاقه پدرم به شعر و ادبیات به جهان شعر و شاعری وارد شدم. از همان دوران شروع به سرودن شعر کردم و وارد انجمنهای ادبی تبریز شدم. به واسطه همین علاقه در دانشگاه نیز رشته زبان و ادبیات فارسی را تا مقطع دکترا ادامه دادم. در سال ۹۷ نخستین مجموعه شعرم با عنوان «مرا صدا کردی؟» از انتشارات شهرستان ادب منتشر شد و همان سال نامزد جایزه قلم زرین و برنده جایزه کتاب سال آذربایجان شد. دومین مجموعه شعرم امسال از انتشارات سوره مهر با عنوان «مرگسالی» به چاپ رسید.
نظرتان را درباره اهمیت تولید آثار ادبی جدید در مورد وقایع و اتفاقات اجتماعی بفرمایید.
شعر به عنوان محبوبترین هنر نزد ایرانیان همواره آینهدار وقایع اجتماعی و سیاسی جامعه بوده است. هیچ یک از شاعران و نامداران عرصه ادبیات از بازتاب دادن وقایع اجتماعی و باورهای فکری و مذهبی خود سر باز نزدهاند و به طور کلی میتوان گفت ادبیات فارسی بدون این نکات غیرقابل تحلیل است. در روزگار ما هم به همان سبک و سیاق کهن ادب فارسی، تولید آثار ادبی با توجه به تحولات فرهنگی و اجتماعی میتواند به شعر و اندیشه هنرمندان عمق و جهت دهد.
اثر نخست به مثابه تولد فرزندی است که ویژگیهای خاص خودش را دارد. لطفاً درباره اثر جدیدتان بیشتر توضیح دهید.
مجموعه شعر نخست من ترکیبی از اشعار اجتماعی و عاشقانه بود، اما مجموعه «مرگسالی» که اغلب شعرهای آن حاصل سالهای خانهنشینی در همهگیری کرونا بود و نامش هم از همین بحران ریشه گرفته، بیشتر واگویههای شخصی و عاشقانه است.
در این اثر از چه مضمون و مفاهیمی بیشتر استفاده کردهاید؟
تلاشم بیشتر بر این بوده است که اشعار این مجموعه حاصل بیان عاطفی و تجربیات شاعرانهای باشد که بیانگر عاطفهای همهفهم و عاشقانه باشد. جهان این اشعار، جهانی ملموس برای عموم مخاطبان است. این کتاب مجالی است برای بازگشت به خویش و جهان درونی انسان و هر آنچه به او مربوط است، خصوصاً عشق. آغاز کتاب نیز با جملاتی از تمهیدات عینالقضات همدانی درباره عشق همراه است: «هرکه عاشق نیست خودبین و پرکین باشد و خودرأی بود؛ دریغا همه جهان و جهانیان کاشکی عاشق بودندی تا همه زنده و با درد بودندی!»
چه توصیهای به شاعران جوان به ویژه در استان آذربایجانشرقی دارید؟
شاعران شهرستانی راه دشوارتری برای خواندهشدن شعرشان از سوی عموم مخاطبان شعر فارسی دارند، به خاطر همین نکته، استعدادهای بسیار زیادی در استانها به شاعری مشغولند که دیده نمیشوند. توصیه من به این جوانان، خستهنشدن و پاپس نکشیدن است. از خواندن و نوشتن دست برنداریم و تا آخرین دم حیات بخوانیم تا بنویسیم. بهتر است مجامع ادبی استانمان را بشناسیم و با حضور در جمعهای سالم ادبی باعث بهبود و پیشرفت شعر خود شویم.
چگونه میتوان در مسیر شعر و ادبیات موفق شد؟
مهمترین کلید در پیشرفت ادبی، مطالعه است. جمله مشهوری هست که اغلب استادان به هنرجویان ادبیات میگویند که اشاره به جملهای از کتاب چهارمقاله دارد، اینکه: برای سرودن یک بیت شعر گاه لازم است هزاران بیت شعر خوانده شود. به گذشته بلندبالای ادبیاتمان بیتوجه نباشیم و راه پیشرفت را در خواندن و آموختن و نقدشدن بیابیم. اغلب شاعران جوان از نقد شدن هراس دارند و به خاطر این هراس در مجامع ادبی شرکت نمیکنند. در حالی که باید بدانند بهترین و مهمترین راهکار در پیشرفت ادبی، در کنار مطالعه مدام، قرار دادن خویش در معرض نقد ادبی سازنده و علمی است.
یک شعر خوب چه ویژگیهایی باید داشته باشد و وضعیت این گونه پرطرفدار ادبی در ایران چگونه است؟
بخش اول سؤال شما را باید در میان هزاران هزار اثر علمی نقد و پژوهش ادبیات جستوجو کرد و هزاران جواب برای این سؤال وجود دارد، اما خلاصهترین پاسخش یک جمله معروف بین شاعران است: شعر خوب را عموم مردم میفهمند و خواص میپسندند! البته تعاریف دیگری هم وجود دارد، مثلاً این نکته که از شعر خوب باید یک بیت، یک مصراع و حتی دستکم یک تصویر در ذهن مخاطب بماند، اما درباره وضعیت شعر در کشور هم میتوان ساعتها سخن گفت. به طور کلی با وجود مشکلات زیادی که در حوزه فرهنگ و هنر گریبان ما را گرفته است، من همیشه به آینده امیدوارم. شاعران جوان و نوجوان زیادی را میشناسم که حرکت رو به جلو و سریع و موفقی دارند و این نکته مرا به فردای شعر فارسی امیدوار نگه میدارد. هر چند راه پیشرفت و ترقی بسیار دشوار و ناهموار است و آسیبهای زیادی وجود دارد که باید مرتفع شود.
اهم فعالیتهای مرکز آفرینشهای ادبی در حوزههنری استان را شرح دهید.
دفتر آفرینشهای ادبی تبریز مدتی است با دوره آموزشی شعر خوان «طلوع» اقدام به استعدادیابی از سراسر استان و برگزاری کارگاههای ماهانه طلوع با حضور استادان نامدار شعر ایران در تبریز کرده است. جلسات هفتگی وقت شعر تبریز نیز روزهای دوشنبه با حضور شاعران جوان برگزار میشود. روزهای یکشنبه کارگاه دورخوانی متون ادبی و شناخت آثار شاهکار ادب فارسی برگزار میشود و در حوزه داستان نیز کارگاههای داستاننویسی حسین قربانزاده کار خود را آغاز کرده که با استقبال مخاطبان و علاقهمندان روبهرو شده است. تلاش میکنیم در حوزه هنری تبریز، فعالیتهایی در جهت شناسایی و تربیت هنرمندان جوان را آغاز کنیم و پیش ببریم.